11.AVRUPA AŞI HAFTASI 24 – 30 NİSAN 2016
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesinin bir girişimi olan Avrupa Aşılama Haftasının ilki 2005 yılında düzenlenmiştir. Bu yıl 11.si düzenlenecek olan Avrupa Aşı Haftası etkinlikleri 24-30 Nisan 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.
Bu yılki aşı haftasının hedefi “sağlık personelinin aşılama hizmetleri konusunda duyarlılığının ve toplumun aşılama konusunda farkındalığının arttırılması yolu ile öncelikle kızamık ve polio eksik aşılı ve aşısız 5 yaş altı çocukların aşılarının tamamlanması ve erişkinlerde de aşılama talebinin artırılması” olarak belirlenmiştir.
Ülkemizde 1985 yılından bu yana Sağlık Bakanlığı tarafından Genişletilmiş Bağışıklama Programı Yürütülmektedir. Bu programın temel amacı; doğan her bebeğin aşı takvimine uygun olarak Boğmaca, Difteri, Tetanoz, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Tüberküloz, Poliomiyelit, Hepatit-A, Hepatit-B, Hemofilus İnfluenza Tip B, Pnömokok, Suçiçeği gibi 13 hastalığa karşı aşılanması olup, bu hastalıklardan kaynaklanan bebek ve çocuk ölümlerinin ve sakatlıklarının engellenmesidir. Aşılar sadece bebek ve çocuklar için değildir. Birçok erişkin aşıyla kolaylıkla önlenebilen hastalıklar nedeniyle sakat kalmakta ya da ölmektedir. Bu nedenle her genç yetişkin ve yaşlı kimse bağışıklamadan yararlanmalıdır. Sadece çocuklar değil bağışık olmayan tüm yetişkinler yaşlarına uygun olarak tetanoz, difteri, grip, pnömokok hastalıklarına karşı aşılanmalıdır. Ayrıca, hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdırlar.
Yaşlı nüfusun giderek artmasıyla, kronik hastalıklarda da (kalp, akciğer, böbrek hastalıkları, şeker vb) buna bağlı bir artış meydana gelmekte olup bu durum erişkin bağışıklamasının giderek daha da ön plana çıkmasına neden olmaktadır.
Ülkemizde Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında başarılı çalışmalar yapılmıştır. Aşılama kapsayıcılık hızları gittikçe yükselmiş, bağlı olarak aşı ile korunabilir hastalıkların görülme oranı ve hastalık nedeniyle ölüm oranlarında belirgin düşüşler olmuştur.
Daha önce büyük salgınlar ve ölümlere yol açan çiçek hastalığı 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına ihtiyaç kalmamış ve aşılma durdurulmuştur.
Yine çok önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları yapılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir.
Aşılar Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmaktadır.
Aşı Haftası, aşılama ve aşı ile korunabilir hastalıklar konusundaki bilinci artırmak, her çocuğun aşılanması gerektiği mesajını topluma ulaştırmak amacıyla, her yıl düzenlenecektir.
Aşılama her çocuk için yaşamsaldır, her çocuğun sağlıklı ve hastalıksız yaşama hakkı vardır.
“Aşılı Çocuk, Sağlıklı Çocuk“
AŞI İLE İLGİLİ GERÇEKLER
İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri v.b. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) etkilerinin ortadan kaldırılarak, geliştirilen biyolojik maddelere AŞI denir.
Aşı, insanları hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır. Vücut bu şekli ile kendisine zarar vermeyen mikrop ya da toksinleri tanır ve onlara karşı bir savunma yöntemi geliştirir. Böylece gerçek mikropla karşılaşıldığında da bu yöntemle savaşır ve kişi hastalığa yakalanmaz. Bu kişi artık o hastalığa karşı bağışıktır. Bağışıklama, aşıyla korunulabilir hastalıkların ve ölümlerin önlenmesi açısından en önemli toplum sağlığı müdahaleleri arasında yer almaktadır.
Aşı Nasıl Etki Eder?Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onların bağışıklanmalarını sağlamak amacıyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin (antikorlar) oluşmasını sağlarlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.
Aşılar hangi hastalıklardan korur?DaBT (karma aşı) difteri, boğmaca ve tetanozdan, polio aşısı çocuk felcinden, Hep-B aşısı Hepatit B’ye bağlı B tipi sarılık, siroz ve karaciğer kanserinden, Hib aşısı H. influenza tip b’ye bağlı menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarından, BCG aşısı veremden, KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık ) aşısı kızamığa bağlı zatürree, orta kulak iltihabı ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastalığından, doğumsal kızamıkçık sendromu ve kabakulaktan, Konjuge Pnömokok aşısı ise zatürree, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesinden, Hep-A aşısı Hepatit-A ya bağlı Atipi sarılıktan, suçiçeği aşısı suçiçeği hastalığından ve yıllar sonra ona bağlı olarak gelişen Zona’dan korur.
Aşılar güvenli midir?Aşılar son derece güvenilir biyolojik ürünlerdir. Üretim ve dağıtım aşamalarında çok sıkı kontrolden geçmektedirler. Ülkemizde kullanılan aşılar, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen ve onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiş ve uluslararası referans laboratuarlarında test edilmiş aşılardır. Ayrıca, kullanılacak aşılar teslim alınıp sahada kullanıma sunulmadan önce, Ulusal Referans Laboratuarlarımızda da test edilmekte ve uygun olduğu kanıtlanan aşıların kabulü yapılmaktadır.
Aşının Zamanında Yapılması Önemli midir? Aşıların zamanında ve uygun aralıklarla uygulanması çok önemlidir. Ancak aşı takviminde belirtilen aralıklara göre aşıları tamamlanamamış çocuklarda önceki aşı dozlarının tekrar yapılmasına gerek yoktur. Aradan uzun bir süre geçmiş olsa bile, aşılamaya bırakılan yerden devam edilir, eksik aşılı çocuk saptandığında yaşına uygun olarak aşıları tamamlanır.
Aşı Yapılmazsa Ne Olur? Aşı ile önlenebilir hastalıkların sıklığı artar. Aşılanarak bağışık hale gelmiş bireylerin oluşturduğu toplumlar, hastalıkların yayılmasına karşı direnç gösterirler. Bu yolla henüz aşılanmamış, aşılanmaya engel oluşturan bir hastalığı olanlar da korunmuş olur.
ERİŞKİN ve GEBELERDE AŞILANMA
Sağlıklı yaşamanın en uygun yolunun, hastalıktan sonra tedavi olmak değil, hastalanmaktan korunma olduğu kuşkusuzdur. Enfeksiyon hastalıklarından korunma ve ona bağlı ölümlerin önlenmesinde temiz su sağlanması dışında en etkili yöntem ise aşılamadır.
Günümüzde aşı ile korunabilir hastalıklar için çocukluk döneminde büyük önem taşıyan ve ulusal politikalarla daha geniş toplum kitlelerine ulaşılan aşılama programları, erişkin döneminde de devam etmektedir. Çocukluk dönemi aşıları tamamlanmamış bireylerde bazen çocukluk çağı enfeksiyon hastalıklarına karşı duyarlılık olabileceğinden, aşıyla kolaylıkla önlenebilen bu hastalıklar nedeniyle bireyler sakat kalmakta ya da ölmektedir. Aşıları çocukluk döneminde tamamlanmış bireylerde de bazı hastalıklarda belli zaman aralıklarında tekrar aşı yapılması gerekmektedir. Bu nedenle her genç yetişkin ve yaşlı kimse bağışıklamadan yararlanmalı, sadece çocuklar değil bağışık olmayan tüm yetişkinler yaşlarına uygun olarak tetanoz, difteri, grip, pnömokok hastalıklarına karşı aşılanmalıdır.
Gebe ve doğurganlık çağı kadınlara tetenoz aşısı yapılması gerekli olan aşılardandır. Tetanoz aşısının yapılma amacı, bebeği yenidoğan tetanozuna karşı güvenli bir şekilde korumaktır. Tetanoz aşısı uygulanmış anne adayında meydana gelen antikorlar bebeğe de geçme olanağı sağlayacak ve minik bebek dünyaya geldiği o dönemde, oluşabilecek her hangi bir tetanoz hastalığına karşı savunma gösterecektir. Bebeğin doğum esnasında kordonunun yeteri derece de steril olmayan her hangi bir alet(bıçak vb) ile kesilmesi sonucunda bebekte tetanoz olma olasılığı yüksektir. Özellikle bebeklerde görülme ihtimali çok fazla olan yenidoğan tetanozu, fazla oranda ölümcül vakalara hatta yaşam kaybına neden olabilmektedir. Bu durum önüne geçebilmek adına bu aşı çok fazla önem arz etmektedir.
Ülkemizde yaşlı nüfusun giderek artmasıyla, kronik hastalıklarda da(kalp, akciğer, böbrek hastalıkları, şeker vb) buna bağlı bir artış meydana gelmekte olup bu durum erişkin bağışıklamasının giderek daha da ön plana çıkmasına neden olmaktadır. Bazı hastalıklar için risk grubunda kabul edilen erişkinler de sağlık kuruluşlarına başvurarak yapılması gereken aşılar konusunda bilgi edinmeli ve aşılanmalıdır. Hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdırlar.
Aşı uygulamaları, aile sağlığı merkezlerinde ve hastanelerde yapılmaktadır. Aşı takviminde yer alan aşılar Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmaktadır.
“Grip aşısı, polisakkarit pnömokok aşısı ve Hepatit A aşısı SUT (Sağlık Uygulama Tebliği)’da belirtilen risk gruplarına göre sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenmektedir”
Kendinize uygun aşılama şeması konusunda mutlaka bir hekime danışın.
News
