İngiltere’de Guardian gazetesi yazarlarından George Monbiot, yeni yayınlanan bir konuşmasında (*), teatral hareketlerle, “DÜZENSİZLİK var memlekette!” diyerek, eğlenceli bir biçimde, içinde bulunduğumuz ekonomik ve politik sorunların temelini ve çıkış yollarını anlatıyor.
***
G. Monbiot, politik bir ailede yetişmiş, üniversitede zooloji eğitimi almış, Endonezya’da , Brezilya’da ve Afrika ülkelerinde birçok çevreci eyleme katılmış, kendini “profesyonel bir baş belası” olarak tanımlayan, dünyanın çetrefilli sorunlarını araştıran bir gazeteci.
2017’de yayınlanan son kitabı “Out of the Wreckage”, “Bu Enkazı Kaldırmak” başlığı ile Türkçe’ye çevrilmiş.
Ayrıca makalelerini, konularına göre düzenlenmiş olarak, https://www.monbiot.com sitesinde bulabilirsiniz.
***
Başlığın konusu olan konuşmada,George Monbiot, halkın karmaşık konuları ancak hikaye olarak anlatıldığı zaman anladığını ve tepki verdiğini söylüyor.
Bu hikayelerin “restorasyon hikayesi” adını verdiği belli bir kalıba uyduğunu ileri sürüyor.
Restorasyon hikayelerinde genellikle insanlığa karşı hain güçlerin düzeni bozduğu bir memleket bulunuyor ve bir kahraman çıkıp, bütün zorluklara rağmen, kötü güçlerle savaşıp tekrar düzeni sağlıyor.
Monbiot, din kitaplarında ve popüler romanlarda anlatılanların, tarihte gerçekleşen hemen hemen bütün politik değişimlerin birer restorasyon hikayesi olduğunu belirtiyor, bunu aşağıdaki örneklerle açıklayarak günümüzün sorunlarına kadar geliyor.
***
“Bırakın yapsınlar” felsefesinin yol açtığı 1930’lardaki ekonomik bunalımda bozulan düzen, John Maynard Keynes’in yeni ekonomik modeli ile tekrar toparlandı.
Bu modelde hikayenin kahramanı olan devlet, dünyanın zenginliğini elinde toplayarak düzeni bozan ekonomik elitlere karşı, kamu harcamaları yoluyla iş kaynakları yaratıp gelir dağılımını iyileştirdi ve yeniden düzeni sağladı.
***
1970’lerde Keynes modeli zorluklarla karşılaştı.
Bu sefer Friedrich Hayek, Milton Friedman gibi neoliberaller ortaya çıkıp yeni bir restorasyon hikayesi yazdılar.
Neoliberal hikayenin kahramanı olan girişimciler, özgürlüğü, bireyselliği kısıtlayarak düzeni bozan güçlü devlete karşı savaşarak yeni bir düzen getirdiler.
***
2008’de neoliberalizm de çıkmaza girdi.
Ama bizi bu çıkmazdan kurtaracak yeni bir hikaye yazılmadı.
Hikaye olmayınca insanlar durumun ne olduğunu, nereye gideceğini kestiremiyor.
Hayal kurup, hikaye yazamazsak ümitsizliğe düşeriz.
Politik başarısızlık temelinde bir hayal gücü eksikliğidir.
***
Bizi sürekli yarışma içine iten, aşırı bireyci, kavgacı, toplumu parçalara bölen neoliberal düzenden çıkış için yeni bir hikaye bulmamız gerekli.
***
İnsanlar aslında o kadar bireysel davranmıyor, o kadar bencil değil.
Evrimsel olarak işbirliğine daha yatkın.
Bu dayanışmacı yaklaşım yeni hikayenin başlangıcı olabilir.
Köprü ağlarıyla ( bridging networks) bağlanmış topluluklar oluşturabiliriz.
Daha kapsayıcı olan köprü ağları, tek tip bireyler oluşturmaya eğilimli bağlayıcı ağlardan (binding networks) farklı.
***
O zaman, yeni hikayemiz:
Hikayenin kahramanı olarak bizler, çöp kovalarının etrafında sokak köpekleri gibi boğuşmaya karşı çıkıyoruz.
Zengin, kapsayıcı, katılımcı, cömert, dayanışmacı topluluklar kurarak yeni düzeni sağlayacağız.
***
Hikayemiz tam olarak böyle olmayabilir ama, doğru anlatılırsa, sağdan sola her görüşten kişilerin aklına bir düşünce tohumu ekebiliriz.
(*)https://www.ted.com/talks/george_monbiot_the_new_political_story_that_could_change_everything?utm_campaign=tedspread&utm_medium=referral&utm_source=tedcomshare
Temmuz 2019’da yayınlandı. Henüz Türkçe altyazıları yok.
News
