M. Sigman ve D. Ariely’nin araştırmalara dayanan TED konuşmasında bu konu inceleniyor.

Konuşma yedi ay önce kaydedildiği için alt yazıları henüz Türkçe’ye çevrilmemiş.

Ben burada bir özetini vereceğim.

Konuşmanın linki: www.ted.com/talks/mariano_sigman_and_dan_ariely_how_can_groups_make_good_decisions

***

Araştırmacılar  10 bin kişilik bir topluluğa “ Eyfel kulesi kaç metredir? “ diye sormuşlar.

Tek tek her katılımcının cevabını  alıp ortalamasını bulmuşlar.

Sonra topluluktan  beş kişilik gruplar halinde tartışmaları  ve ortaklaşa  vardıkları sonuçları  bildirmeleri istenmiş.

Bu beşer  kişiden oluşan grupların verdiği cevapların ortalaması , tek tek verilen cevapların ortalamasından daha doğru çıkmış.

***

Araştırmacılar buna benzer deneyleri, değişik gruplarda ve daha tartışmaya açık , ikilemler  içeren, sorular sorarak tekrarlamışlar.

Sonuç aynı.

Birbirine zıt düşüncede  beş  kişiden oluşan  küçük grupların iki  dakikalık tartışmalarından sonra bile, varılan sonuçlar, tek tek verilen cevaplardan daha doğru veya uçlardan uzak bulunmuş.

Bu yöntemle, rastgele seçilen dört  küçük grubun sonucu,  5000  kişinin ortalamasıyla hemen hemen  aynı çıkıyormuş.

Araştırmacılar bu “gruplar topluluğu” kavramının demokrasiyi iyileştirebileceğini düşünüyorlar.

Bu amaçla yazdıkları makale  ünlü  Nature dergisinde yayınlanacakmış.

***

Demokrasilerde herkesin bir oy vermesi kutsal bir hak gibi görülür.

Bu nedenle  oylama sistemlerinin sorunları pek seslendirilmiyor.

Brexit sonucunu , Trump’ın seçilmesini  ve Avrupa’da aşırı uçtaki partilerin şaşkınlık veren başarıları nı gördük.

Artık  “Demokrasiyi  nasıl daha iyiye götürebiliriz?” sorusunu tartışmaya açmalıyız.

Daha iyi demokrasi iddiasıyla   önerilen çeşitli seçim sistemleri  var.

Kasım ayında Strazburg’da yapılan Dünya Demokrasi Forumunda  bir Lab/Çalışma Grubu “ Making Votes Count More / Oy Vermeyi Daha Etkili Hale Getirme“  üzerineydi.

Forumda  “Random Sample Voting / Rastgele Seçilmişlerin Oy Vermesi” gibi  yöntemler anlatıldı.

Yeni seçim sistemlerinin ülke çapında uygulanması, ancak gerçek demokrasiyi hedefleyen, iyi niyetli politikacılar sayesinde gerçekleşebilir.

Bazı ülkeler  bu yönde,  bize hayal gibi  gelen,  adımlar atıyorlar.

 Yeni Zelanda, Ontario /Kanada, İskoçya/İngiltere son yıllarda Almanya’nın sistemini kabul etti .

Almanya’nın “Personalisierte Verhaeltniswahl / Mixed Membership Porportiona/ Karışık Üye Oranlı“ sistemi  çoğunluk ve nisbi temsil sistemlerini,  bana göre,  en uygun biçimde birleştiren bir sistem

Bu yeni modeller,  yerel, parti içi, dernek seçimleri gibi ortamlarda  denebilir, adım adım ilerlemenin yolu açılabilir.